ชื่อหนังสือ บทเรียน บทรู้...เรื่องเล่าจากชุมชนวิจัย บ้านเปร็ดใน อ.เมือง จ.ตราด
ผู้เขียน จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร และคณะ
คำนิยม ดร.บัณฑูร เศรษฐศิโรตม์
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
จำนวนหน้า 103 หน้า
คำนิยม
การจัดการความรู้ (Knowledge Management ; KM) เป็นเครื่องมือสำคัญของการดำเนินโครงการ “การพัฒนาศูนย์เรียนรู้ชุมชนบ้านเปร็ดใน จังหวัดตราด เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็ง และประยุกต์ใช้องค์ความรู้ชุมชน ร่วมกับความรู้ทางวิทยาศาสตร์ต่อปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” ที่ดำเนินมาในช่วงปี พ.ศ.2555 ถึงปลายปี พ.ศ.2556
โครงการพัฒนาศูนย์เรียนรู้ชุมชนบ้านเปร็ดในฯ มีเป้าหมายจะสร้างความรู้ใหม่ โดยการผสานความรู้จากภูมิปัญญาท้องถิ่นเดิมกับความรู้ทางวิทยาศาสตร์ เพื่อการบริหารจัดการตนเองและชุมชน เสริมหนุนความเข้มแข็งของชุมชนให้สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะความเสี่ยงที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ในโครงการฯ มีทีมนักวิจัยที่แบ่งสาขาตามความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ทั้งด้านพลังงานหมุนเวียน การจัดการป่าชายเลนและการกัดเซาะชายฝั่ง โดยใช้ “การจัดการความรู้” เป็นเครื่องมือสำคัญตลอดทั้งโครงการ การจัดการความรู้จึงมีบทบาทเป็นเครื่องมือที่เชื่อมทั้งผู้คนองค์ความรู้ และเป็นผลลัพธ์สำคัญต่อการพัฒนารูปแบบ โครงสร้างและแนวทางการดำเนินงานของ “ศูนย์เรียนรู้ชุมชน” ให้สามารถดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิผลและยั่งยืน
ในช่วง 2 ปีของการดำเนินโครงการ ทีมงานด้านการจัดการความรู้ซึ่งนำทีมโดย อาจารย์จตุพร วิศิษฎ์โชติอังกูร หรือที่สมาชิกชุมชนบ้านเปร็ดในเรียกกันว่า “อาจารย์เอก” ได้จัดกิจกรรมหลากหลายรูปแบบ เพื่อช่วยให้ทีมวิจัยและสมาชิกชุมชนบ้านเปร็ดในได้มีความเข้าใจร่วมกันมากขึ้นว่า “การจัดการความรู้” ซึ่งกลายเป็นกิจกรรมแบบกระแสนิยมในช่วงหลายปีที่ผ่านมา มีความหมายที่ถูกต้องอย่างไร และนำมาใช้ได้ในชีวิตจริงอย่างไร และที่สำคัญที่สุด คือทำให้สมาชิกในชุมชนบ้านเปร็ดใน สามารถนำเครื่องมือนี้ไปใช้เป็นประโยชน์ต่อชุมชนได้ในอนาคต แม้ว่าจะสิ้นสุดระยะการดำเนินงานตามกรอบเวลาโครงการ
หนังสือเล่มนี้นับเป็นผลลัพธ์ที่มีคุณค่าอีกเรื่องหนึ่ง ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมการจัดการความรู้ของชุมชนบ้านเปร็ดใน เป็นการบันทึกและถอดบทเรียนของกิจกรรมการจัดการความรู้ในช่วงสำคัญๆ ของการดำเนินโครงการ ร้อยเรียงนำมาเสนอให้เห็นภาพของการจัดการความรู้ ทั้งในเชิงเนื้อหาและในเชิงกระบวนการ ซึ่งจะช่วยให้เข้าใจความหมาย และการประยุกต์ใช้เครื่องมือการจัดการความรู้มากยิ่งขึ้น เป็นประโยชน์ทั้งต่อสมาชิกชุมชนบ้านเปร็ดในที่จะได้ทบทวน และเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการความรู้ ช่วยเสริมความมั่นใจต่อการนำเครื่องมือนี้ไปใช้ประโยชน์ในอนาคต รวมทั้งเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจศาสตร์ของการจัดการความรู้ ที่จะเพิ่มเติมความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องราวของ KM ที่มาจากภาคปฏิบัติการจริง
ดร.บัณฑูร เศรษฐศิโรตม์
ผู้อำนวยการ
สถาบันธรรมรัฐเพื่อการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม